VÀ NƯỚC VÀ LỬA VÀ TRO THAN

VÀ NƯỚC & LỬA & TRO THAN... 1-Và nước. Người phụ nữ trẻ đặt đứa con vào chiếc rổ mây có bọc chiếc khăn vải xuống bậc tam cấp xi măng dẫn xuống mặt kênh.Bà giặt vội chiếc yếm loang cháo vừa cho con ăn. Có tiếng nước quẫy , người mẹ trẻ nhìn lên, đứa con trai 3 tuổi biến mất. hoảng hốt bà lao ùm xuống kênh , trong cơn tuyệt vọng hai tay quơ loạn xạ và trong tích tắc may mắn, chiếc chân bé nhỏ đã nắm được trong tay. Khoảnh khắc không có lần hai trong đời. Bà mẹ suýt mất con Đấy là năm 1958… Chân cầu Thị Nghè dòng kênh Nhiêu Lộc khi ấy nước vẫn trong xanh. …………………………………………………… Cái giếng đào rất gần nhà. Khu xóm đạo của người miền Bắc di cư vừa hình thành chỉ vài chục nóc nhà sơ sài. Khu kinh rạch , ao đầm và ruộng rau muống. Cái giếng đào xài chung cho cả xóm. Thằng nhóc lên 10 có nhiệm vụ đi học về , nhìn vào lu nước trước sân đất trước nhà và xách thùng ra giếng. Ra giếng có khi phải xếp hàng đợi, nó đặt chiếc thùng vào hàng rồi tìm bãi đất có cỏ gần đấy ngồi bệt móc túi lấy mấy chiếc hộp quẹt diêm thả hai con dế ra bãi ngồi xem chúng đá cho đến khi có tiếng gọi từ bờ giếng “ Q ! tới lượt nhà mày ! “ Chiếc thùng sắt thả xuống mặt giếng , khỏa vài vòng cho hoa khế dạt sang để lấy nước. Cây khế cổ thụ mọc nghiêng ra miêng giếng đào. Mùa hoa rụng tím cả mặt nước, mùa trái lũ trẻ trong xóm ăn chung, đứa góp muối ớt , đứa góp hũ ruốc lấy trong bếp nhà mình.nhưng trái nhiều vô kể , ăn mãi cũng ngán, khế rụng đầy mặt đất cho đến khi chín ủng lại đợi mùa sau. Màu hoa khế tím trên mặt nước giếng trong veo kia sẽ đi theo nó suốt đời. Lu nước dùng cho việc ăn, tắm giặt ngày thường. ngày Tết sẽ có thêm nhiệm vụ dùng để nấu bánh chưng “ Q! hết nước kìa con…” tiếng mẹ nhắc trong chiều 29 tết,vậy là lại xách thùng ra giếng trong chiều chập choạng tối. Mai sẽ được thong thả ngồi canh nồi bánh chưng đón tết Đấy là xóm đạo những năm 1967… 2- Và lửa… Người mẹ thở dài nhìn mái nhà tranh chỉ con tro than nghi ngút khói , Tài sản nghèo nàn chẳng còn gì sau cơn hỏa hoạn. Ông lão bên hàng xóm ban đêm đi vệ sinh ngã dụi vào ngọn đèn dầu. Đấy vẫn là xóm đạo 1970… Và những gác trọ sau đấy của cuộc đời học trò phiêu dạt , Thằng bé đã trưởng thành lặng lẽ chào mẹ ra đi tìm phương tự lập , chia bớt gánh nặng trên vai mẹ già. Trên những gác trọ Bàn Cờ hay heo hút tận ngoại ô thành phố, những xóm nhỏ lầy lội , mưa khuya đèn vàng mỗi ngày cận Tết ra ban công gỗ nhìn xuống hẻm nhỏ.Những ánh lửa bập bùng của nồi bánh chưng , xóm nghèo vẫn có. Tết xa nhà hiu hắt chỉ lấy ánh lửa ấy làm chút an ủi.nhớ xóm cũ , nhà xưa và người mẹ lăn lội mưu sinh nơi xa xôi nào đấy trong thành phố rộng lớn này.Chủ nhà trọ thường là người tốt bụng « cậu không về thì ăn tết ở đây với chúng tôi ! ’ chiều 29 tết chiếc bánh chưng dù to dù nhỏ cũng thấy mang lên gác trọ. Có đến 5 cái tết như thế trong đời Ánh lửa …ánh lửa nơi xa nào…mẹ có nấu bánh chưng không ? con chưa về ,đừng khóc ! 3- Và tro bụi Căn bếp lúc nào cũng tối, mái lá thấp nhìn ra phía cuối vườn nơi có bụi chuối rũ rượi trong mưa , tàu chuối rách nát là nơi trú của đàn gà cũng ướt sũng.buổi chiều những tháng mưa dầm , đi học về cũng ướt loi ngoi không phải vì không có áo mưa mà bởi chả dại gì mặc áo mưa, áo mưa để bọc cặp sách ,còn mình cứ khơi khơi đi bộ về , tắm mưa thằng nhóc nào chẳng thích, thỉnh thoảng dừng lại trước máng xối của căn nhà nào đó thò cả người vào.một trận tắm thêm thỏa thích,la hét ầm ĩ ngoài đường Lạnh thì phóng về nhà lao ngay vào bếp.Bếp lửa lúc nào cũng âm ỉ tro than, cái ‘ lò sưởi’ bốn mùa của mẹ .Lấy que cời khều tìm thế nào cũng có dăm củ khoai mẹ giấu cho ở đấy.trần trùng trục , Chùi tro than vào chiếc quần xà lỏn ướt , thổi phù phù củ khoai nướng bốc khói.Những chiều mưa trong chái bếp nghèo nàn nhưng ấm áp nhất trên đời. Sau này , không bao giờ còn tìm được cái lấm lem tro than và lòng tay ấm nóng củ khoai ngọt thơm mùi bùn đất ruộng vườn ấy nữa.Khi tuổi thơ ra đi nhiều thứ cũng theo đi Và một ngày tro than vĩnh cửu… Buồi chiều cũng sầm cơn mưa lớn , phóng nhanh ra hướng cầu Sài Gòn với tro than của mẹ nằm ngọn trong lòng. Ngày xưa mẹ bế bồng mình ra sao thì nay bọc tro than của mẹ cũng chỉ bé xíu như khi ta lên 3 lên 5 như thế Buổi chiều lồng lộng gió, sông Sài Gòn đang nước lớn, lục bình từng hàng nối hàng trôi về phía nào xa lắm.Mở bịch tro cốt của mẹ lựa chiều gió rải xuống mặt sông cuồn cuộn đỏ.Chào mẹ! về với hư không mẹ nhé! Đã xong một kiếp người lận đận .” Đấy là một chiều tháng mười năm 1991… Cái Tết đến sau, cái tết đầu tiên chỗ mẹ thường ngồi chỉ còn chiếc ghế trống .trên bàn thờ có thêm hình của mẹ . Cành mai vẫn khe khẽ thoảng hương Mùi trầm thơm và linh thiêng quá. Như mẹ về… 

 From facebook Đỗ Trung Quân.